Κριτικές ... Κινηματογράφου

EL GRECO

O El Greco είναι μια αριστουργηματική ευρωπαϊκή συμπαραγωγή ( Ελλάδας - Ισπανίας - Ιταλίας - Αγγλίας) που αναφέρεται στη ζωή και το έργο του διεθνούς φήμης Έλληνα ζωγράφου Δομήνικου Θεοτοκόπουλου , που έμεινε γνωστός ως “El Greco” , “Ο Έλληνας”.
Το σενάριο εκτυλίσσεται στην Κρήτη, την Ιταλία και την Ισπανία , όπου έζησε ο “El Greco”. Αρχικά περιγράφεται η πρώιμη περίοδος της ζωής και της τέχνης του στην Κρήτη την περίοδο της Βενετοκρατίας και των αγώνων των Κρητικών. Έπειτα, παρουσιάζεται η ζωή του στην Ιταλία-πολιτιστικό κέντρο της εποχής του- όπου πήγε με την προτροπή του πατέρα του για να βελτιώσει την τέχνη του , μαθητεύοντας κοντά στο Τιτσιάνο. Τέλος βλέπουμε τη ζωή του ζωγράφου στην Ισπανία, που ήταν ένας νέος κόσμος που ενέπνευσε την καλλιτεχνική του δραστηριότητα και απογείωσε την τέχνη του, χαρίζοντας του φήμη, φίλους και οικογένεια . Εδώ βλέπουμε και την αντιπαράθεση του με την Ιερά Εξέταση , που καταδίκαζε ανθρώπους σε καύση στην πυρά , με γελοίες αφορμές , για να κάνει αισθητή τη δύναμη της.
Πολύ ενδιαφέρουσα είναι η αφήγηση flashback από τον πρωταγωνιστή σε συνδυασμό με τις καθ’ αυτό σκηνές,
Η σκηνοθεσία του Γιάννη Σμαραγδή ήταν πραγματικά εξαιρετική. Ο σκηνοθέτης έστησε με τον κατάλληλο τρόπο τους ηθοποιούς και έμεινε μια ζωντανή εικόνα του El Greco ως προσωπικότητας αλλά και της ζωής του και των γεγονότων που τη σημάδεψαν . Αποδόθηκε με τον καλύτερο τρόπο το έργο του , ο κοινωνικός χαρακτήρας του και η επιρροή του στον κόσμο. Προβλήθηκε το κύριο στοιχείο της τεχνοτροπίας του , που είναι η κυριαρχία του φωτός που πολεμά το σκοτάδι και η απεικόνιση των ανθρώπων ως αγίων για να προβληθεί “το θεϊκό που ο κάθε άνθρωπος κρύβει μέσα του” .
Οι ηθοποιοί στήριξαν αξιόλογα τη σύλληψη του σκηνοθέτη και απέδωσαν εξαιρετικά τους ρόλους τους , προκαλώντας έντονα συναισθήματα. Ιδιαίτερα η ερμηνεία του Βρετανού πρωταγωνιστή Nick Ashdon (Royal Academy of Dramatic Art-London) ήταν συγκλονιστική. Απέδωσε με τον καλύτερο τρόπο την προσωπικότητα του μεγάλου καλλιτέχνη –το κρητικό και καλλιτεχνικό του ταπεραμέντο, τη φιλοπατρία και το αγωνιστικό του πνεύμα. Έτσι παρ’ όλο που δεν πολέμησε στους επαναστατικούς αγώνες της πατρίδας του, έκανε τη δική του επανάσταση , την “επανάσταση του φωτός εναντίον του σκοταδιού” και με όπλο την τέχνη του αγωνίστηκε εναντίον της αδικίας της εποχής. Αξιόλογες ήταν και οι ερμηνείες των υπόλοιπων Ελλήνων και ξένων ηθοποιών όπως του Juan Diego Botto στο ρόλο του Μεγάλου Ιεροεξεταστή, του Λάκη Λαζόπουλου ως προστάτη φίλου και σκιάς του El Greco, της Δήμητρας Ματσούκα και του αείμνηστου Σωτήρη Μουστάκα που έδωσε στο ρόλο του Τιτσιάνο τη δική του σφραγίδα.
Τα πλάνα και η φωτογραφία αποτύπωναν το κλίμα και την ατμόσφαιρα της εποχής με ρεαλιστικό τρόπο. Τα σκηνικά μας ταξιδεύουν στην Κρήτη της Βενετοκρατίας , την Ιταλία της Αναγέννησης , που ως καλλιτεχνικό κέντρο μάζευε καλλιτέχνες απ’ όλο τον κόσμο(χαρακτηριστική είναι η εικόνα του εργαστηρίου του Τιτσιάνο) και την Ισπανία του Μεσαίωνα , όπου κυριαρχούσε κλίμα τρόμου λόγω των ακροτήτων και θηριοδιών των ιεροεξεταστών. Χαρακτηριστικές σκηνές του κλίματος αυτού της βαρβαρότητας που επικρατούσε στην Ισπανία ήταν η καύση στην πυρά και η διαδικασία απολογίας στην Ιερά Εξέταση , που περνά βαθειά μηνύματα στο κοινό…”Μόνο το φως μπορεί να νικήσει το σκοτάδι” .
Τα κοστούμια ήταν καλαίσθητα και αντιπροσωπευτικά της εποχής και των κοινωνιών. Εντυπωσιακά ευρωπαϊκά ιταλικά και ισπανικά αναγεννησιακά φορέματα, κρητικές παραδοσιακές φορεσιές και η μεγαλοπρεπής στολή του Μεγάλου Ιεροεξεταστή που αναδείκνυε τη δύναμη του.
Εξαιρετική ήταν η μουσική επένδυση (του Βαγγέλη Παπαθανασίου) με παραδοσιακή κρητική μουσική –εμφανίζεται και ο Λουδοβίκος των Ανωγείων – και οι κρητικοί χοροί –και ο εντυπωσιακός χορός του πρωταγωνιστή- κλέβουν την παράσταση. Υπάρχει επίσης ιταλική και ισπανική παραδοσιακή μουσική με τους αντίστοιχους χορούς της εποχής. Η μουσική υπόκρουση και τα ηχητικά εφέ διεγείρουν διάφορα συναισθήματα και εντείνουν το κλίμα της αγωνίας , υποβάλλοντας μας στο κατάλληλο κλίμα.
Η ταινία είναι πραγματικά αξιόλογη. Παρουσιάζει το μεγαλείο της τέχνης και της προσωπικότητας που επηρέασε τόσο πολύ τον κόσμο. Προβάλλει τις αξίες και τα ιδανικά που αντιπροσωπεύει και συγκινεί με τον αγώνα ενός θνητού ανθρώπου που μέσω του έργου του πέρασε στην αιωνιότητα! Οι ερμηνείες είναι συγκλονιστικές και φεύγοντας θα είστε γεμάτοι από εικόνες και όμορφα συναισθήματα και θα σας κινήσει το ενδιαφέρον για την τέχνη.

Ειρήνη Κυριαζή, Γ3