ΨΗΦΙΣΜΑΤΗΣ ΟΜΑΔΑΣ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ

ΨΗΦΙΣΜΑ
ΤΗΣ ΟΜΑΔΑΣ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ
ΤΟΥ 2ΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΟΜΟΤΗΝΗΣ
ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟ ΤΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ
ΤΗΣ ΔΙΕΘΝΙΚΗΣ ΣΩΜΑΤΕΜΠΟΡΙΑΣ
(HUMAN TRAFFICKING)

H «Διεθνική Σωματεμπορία», δηλαδή η βίαιη μεταφορά (διακίνηση και εμπορία) ανθρώπων με σκοπό τον εξαναγκασμό τους σε παράνομες πράξεις, που αποφέρουν οικονομικά κέρδη στον εξουσιαστή τους, το δουλεμπόριο, το «trafficking», όπως έχει διεθνώς επικρατήσει ο όρος από το 1990, είναι ένα φαινόμενο παγκόσμιο και συγχρόνως πολύ παλιό. Αφορά στην παγίδευση κι εκμετάλλευση ανθρώπων από το οργανωμένο έγκλημα, με παράνομη μετανάστευση, στέρηση της ελευθερίας, ηθική και σωματική βία, δηλαδή την χειρότερη μορφή συνολικής προσβολής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Άτομα που βρίσκονται σε ευάλωτη κατάσταση μεταφέρονται με μέσο την απειλή ή τη χρήση βίας ή άλλης μορφής εξαναγκασμό (απαγωγή, απάτη, κατάχρηση εξουσίας έναντι αμοιβής ή άλλης ωφέλειας) με σκοπό τη σεξουαλική εκμετάλλευση, την καταναγκαστική εργασία ή εξαναγκαστική παροχή υπηρεσιών, τη δουλεία ή ακόμη και την αφαίρεση οργάνων.

Η Ελλάδα, λόγω της γεωγραφικής της θέσης, συχνά αποτελεί σταθμό για την προώθηση των θυμάτων σε άλλες χώρες. Τα θύματα των σωματεμπόρων είναι συνήθως νέες γυναίκες ανήλικες και ενήλικες, αλλά και νεαρά αγόρια. Είναι άτομα άνεργα, χαμηλού οικονομικού και βιοτικού επιπέδου και σπανίως γνωρίζουν τη γλώσσα της χώρας στην οποία εξαναγκάζονται να μεταφερθούν. Οι σωματέμποροι χρησιμοποιούν ποικίλες μεθόδους για τη διακίνηση των θυμάτων τους. Μερικές φορές δρουν μέσω πλασματικά αξιόπιστων υπηρεσιών απασχόλησης, ταξιδιωτικών γραφείων, επιχειρήσεων διασκέδασης ή γραφείων συνοικεσίων. Στην περίπτωση των παιδιών έχει αναφερθεί και η χρήση διαδικασιών υιοθεσίας (είτε παράνομων είτε νομιμοφανών σε ορισμένες περιπτώσεις). Συχνά οι σωματέμποροι προμηθεύονται νόμιμα ταξιδιωτικά έγγραφα με τα οποία τα θύματα περνούν τα διεθνή σύνορα και στη συνέχεια εξαφανίζονται ή παραμένουν στη χώρα προορισμού μετά τη λήξη της βίζας τους. Οι σωματέμποροι πάντως καταφεύγουν και σε δόλια χρήση εγγράφων για να προμηθευτούν αυθεντικά ταξιδιωτικά έγγραφα ή χρησιμοποιούν παραποιημένα ή πλαστά έγγραφα.
Τα αίτια που κρύβονται πίσω από την εμπορία ανθρώπων περιλαμβάνουν τη φτώχεια, την ανεργία και την έλλειψη εκπαίδευσης και πρόσβασης στους πόρους. Οι γυναίκες ειδικά αποτελούν πολύ ευάλωτα θύματα εμπορίας λόγω της αύξησης του ποσοστού γυναικών μεταξύ των φτωχών, των διακρίσεων λόγω φύλου, της έλλειψης εκπαιδευτικών και επαγγελματικών ευκαιριών στις χώρες προέλευσής τους.
Ένα δίκτυο εθελοντών / εθελοντριών ήδη υπάρχει και στηρίζει θύματα σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα. Παράλληλα υπάρχει και διεθνής διασύνδεση με στόχο την έρευνα και καταγραφή περιπτώσεων, με σκοπό να αναδειχθεί το κοινωνικό αυτό πρόβλημα με συγκεκριμένα στοιχεία ώστε να βελτιωθούν οι παρεχόμενες υπηρεσίες και το νομικό πλαίσιο. Μια από τις κεντρικές δράσεις του δικτύου είναι η γραμμή SOS κατά της σωματεμπορίας , η οποία έχει συμβουλευτικό και παραπεμπτικό χαρακτήρα και τα άτομα που απευθύνονται σε αυτή έχουν ανάγκη από ένα μεγάλο εύρος υπηρεσιών και στήριξης.
Το παρόν ψήφισμα στοχεύει στη γενικότερη ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του πληθυσμού σχετικά με το πρόβλημα, τη βελτίωση της υπάρχουσας νομοθεσίας, την καλύτερη οργάνωση των υπηρεσιών πρόληψης και καταστολής, και των υποδομών παροχής προστασίας και βοήθειας στα θύματα του φαινομένου και μέσω αυτού προτείνεται η ανάπτυξη δράσεων σε τρία επίπεδα :
Α) Σε επίπεδο ενημέρωσης / ευαισθητοποίησης και πρόληψης, ιδιαίτερα σε σχέση με τους νέους και μεταξύ ευαίσθητων κοινωνικών στρωμάτων, τόσο σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης όσο και σε άλλες –ευρωπαϊκές και μη– χώρες) όπως Αλβανία, Τουρκία, Ρωσία, Ουκρανία, Μολδαβία, Ιράκ, Αφγανιστάν, χώρες υποσαχάριας Αφρικής κ.α.
Β) Σε επίπεδο προστασίας θύματος και σε συνεργασία πάντα με άλλους κοινωνικούς φορείς και με τις αρχές.
Γ) Σε επίπεδο διαμόρφωσης προτάσεων για πολιτικές και πρακτικές καταπολέμησης του φαινομένου, σε συνεργασία με πολιτικούς σε τοπικό, εθνικό και ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο.
Πρέπει να σημειωθεί ότι σε αρκετές περιπτώσεις η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν αντιμετωπίζει το φαινόμενο ως πρόβλημα παραβίασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των μετακινούμενων πληθυσμών, αλλά εστιάζει στο πρόβλημα της διεθνικής σωματεμπορίας ως διεθνικού εγκλήματος παράνομης μετακίνησης πληθυσμών, με προγράμματα καταστολής περισσότερο παρά προστασίας των θυμάτων.
Η αντιμετώπιση από πλευράς ανθρωπίνων δικαιωμάτων των θυμάτων απαιτεί εξάλλου οι κυβερνήσεις να αναγνωρίσουν τη διεθνή τους υποχρέωση για προστασία και διασφάλιση των δικαιωμάτων όλων των θυμάτων, άσχετα με το αν θα χρησιμεύσουν ως μάρτυρες στις διαδικασίες δίωξης των δραστών και καταστολής του εγκλήματος ή όχι. Μια τέτοια αντιμετώπιση, σύμφωνη με το διεθνές δίκαιο ανθρωπίνων δικαιωμάτων, θα υποχρέωνε τις κυβερνήσεις βέβαια να εξετάζουν υποθέσεις παραβιάσεων και να τιμωρούν τους δράστες, αλλά κυρίως να παρέχουν ουσιαστικές υποδομές προστασίας στα θύματα, που να συμπεριλαμβάνουν μηχανισμούς αποζημίωσης και μέτρα προστασίας ενάντια σε αυθαίρετες απελάσεις των θυμάτων ως παράνομων μεταναστών.

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΔΙΕΘΝΙΚΗΣ ΣΩΜΑΤΕΜΠΟΡΙΑΣ (TRAFFICKING)

1. Καθιέρωση ενιαίου τετραψήφιου τηλεφωνικού αριθμού σε πανευρωπαϊκό επίπεδο (και στα κράτη που δεν είναι μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με προοπτική εξέλιξής του σε παγκόσμιο)• η υπηρεσία αυτή θα πρέπει να είναι στελεχωμένη με ειδικά εκπαιδευμένους πολύγλωσσους τηλεφωνητές και θα έχει σκοπό την παροχή «πρώτων βοηθειών» σε θύματα trafficking και την καταγγελία τέτοιων περιπτώσεων.
2. Η συζήτηση σχετικά με την κάθε είδους εμπορία ανθρώπων θα πρέπει να συμπεριληφθεί σε όλες τις βαθμίδες της δημόσιας εκπαίδευσης και αυτή να περιλαμβάνει παράλληλα εκπαιδευτικά προγράμματα που θα ενημερώνουν για τα ανθρώπινα δικαιώματα, τις μορφές βίας κατά παιδιών και γυναικών, για τις κοινωνικές και φυλετικές ανισότητες.
3. Ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης με διαφημιστική εκστρατεία και οικονομική στήριξη του αγώνα των με συναφή στόχο Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων (ΜΚΟ) και οργάνωση σεμιναρίων για την πληροφόρηση επί του ζητήματος.
4. Δημιουργία χώρων υποδοχής των θυμάτων με δυνατότητες παροχής οργανωμένης εκπαίδευσης (σχολικής, επαγγελματικής, γλωσσικής) ιατρικής περίθαλψης (με διασφάλιση του ιατρικού απορρήτου), κοινωνικής και ψυχολογικής φροντίδας, νομικής συνδρομής και ενθάρρυνση της οικειοθελούς συνεργασίας των θυμάτων με τις αρμόδιες αρχές.
5. Δήμευση των περιουσιακών στοιχείων των φυσικών και νομικών προσώπων καθώς και μελών των οικογενειών τους, τα οποία εμπλέκονται στη διακίνηση και εμπορία ανθρώπων και διάθεση των δημευθέντων στοιχείων για την αντιμετώπιση των αναγκών λειτουργίας των μηχανισμών αρωγής (ΜΚΟ).
6. Δράσεις για την καταπολέμηση της διεθνούς εγκληματικότητας σε σύνορα και εθνικές οδούς, την καταπολέμηση της παιδικής πορνογραφίας στο διαδίκτυο και του παιδεραστικού τουρισμού και αναζήτηση των παιδιών που έχουν εξαφανιστεί ή αποτελούν αντικείμενα εκμετάλλευσης.
7. Ανάπτυξη μηχανισμού διερεύνησης και αναγνώρισης των θυμάτων (screening) με σκοπό την διάκρισή τους από τα κατά συνείδηση παραβατικά άτομα εναντίον των οποίων θα κινείται δίωξη.
8. Βελτίωση της νομοθεσίας, ενίσχυση της έρευνας, συνεργασία των αρχών καταστολής και των δικαστικών αρχών (Europol, Interpol, Eurojust) σε εθνικό, ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο.
9. Ανάπτυξη ενεργειών από πλευράς της ΕΕ σε διεθνές επίπεδο και διαλόγου με τον ΟΗΕ με σκοπό την στήριξη (σε επίπεδο οικονομικό, εκπαιδευτικό, ιατροφαρμακευτικό κ.ά.) των αναπτυσσόμενων χωρών.


Υποσημειώσεις
1. Αριθμός τηλεφωνικής γραμμής χωρίς χρέωση για την Ελλάδα: 800 1114400
2. Όπως προτείνεται σχετικά με την ανάπτυξη των δράσεων και από αρμόδιους οργανισμούς, όπως η ΥΔΑΣ στην Ελλάδα [Υπηρεσία Διεθνούς Αναπτυξιακής Συνεργασίας ή «Hellenic International Development Co-operation Department» (Hellenic Aid) η οποία υποστηρίζεται και από το Ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών] και άλλοι ιδιωτικοί και δημόσιοι φορείς.